ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ

Γιατί θα πρέπει να μας απασχολεί η παθολογία της στοματογναθοπροσωπικής περιοχής

Η στοματική κοιλότητα, και με ευρύτερη έννοια το στοματογναθικό σύστημα, αποτελεί για σχεδόν όλες τις ειδικότητες της Ιατρικής με εξαίρεση την Οδοντιατρική και εν μέρει την Ωτορινολαρυγγολογία, μια εντελώς παραμελημένη περιοχή του οργανισμού. Ακόμα και οι δύο αυτές ειδικότητες αντιμετωπίζουν την παθολογία της περιοχής με θεραπευτικές παρεμβάσεις τοπικού χαρακτήρα χωρίς να μπορούν να την συνδέσουν με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει σε όλο τον οργανισμό. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους θα έπρεπε να αναθεωρήσουμε την οπτική γωνία μέσα από την οποία βλέπουμε το στοματογναθικό σύστημα.

Περιοχή Νεύρωσης του Τριδύμου

Το τρίδυμο είναι ένα πολύ ιδιαίτερο εγκεφαλικό νεύρο. Από τους κεντρικούς πυρήνες του στο στέλεχος ο σημαντικότερος για τη ΝΤ είναι ο νωτιαίος πυρήνας του. Ο πυρήνας αυτός εκτείνεται μέχρι το δεύτερο ή και το τρίτο αυχενικό μυελοτόμιο από το ουραίο τμήμα του προμήκους (medulla oblongata) μέχρι το νωτιαίο μυελό. Στον μικτό αυτόν τριδυμοαυχενικό πυρήνα καταλήγουν πληροφορίες από προσαγωγές ίνες του πνευμονογαστρικού, του γλωσοφαρυγγικού και του υπογλώσιου εγκεφαλικού νεύρου. Πολύ σημαντικές συνδέσεις εμφανίζουν επίσης όλοι οι κεντρικοί πυρήνες του τριδύμου με τον δικτυωτό σχηματισμό. Μέσα από τις άμεσες αλλά και έμμεσες συνδέσεις του με όλα τα επίπεδα του ΚΝΣ ο δικτυωτός σχηματισμός επηρεάζει τον κύκλο εγρήγορσης – ύπνου, τα κατιόντα συστήματα αναλγησίας και την αντίληψη του πόνου, τον έλεγχο των κινήσεων αλλά και τη σπλαγχνική δραστηριότητα. Επίσης είναι σημαντικό να δούμε τις συνδέσεις του συμπαθητικού ΝΣ και κυρίως του άνω αυχενικού γαγγλίου με τα αυχενικά νεύρα (Α1-Α3 ενδιαφέρουν ιδιαίτερα) με το πνευμονογαστρικό και το γλωσσοφαρυγγικό. Ολες αυτές οι συνδέσεις ίσως  να εξηγούν γιατί τα περισσότερα πεδία διαταραχής βρίσκονται στην περιοχή της κεφαλής.

Χρόνιες Φλεγμονές – Η ουσία του πεδιού διαταραχής

Τα τελευταία χρόνια εδραιώνεται όλο και περισσότερο ή άποψη ότι οι χρόνιες φλεγμονές του στοματογναθικού συστήματος σχετίζονται άμεσα με συστηματικά νοσήματα. Για παράδειγμα η χρόνια περιοδοντίτιδα δείχνει να έχει άμεση σχέση με καρδιοαγγειακά νοσήματα, και με μεταβολικά νοσήματα όπως ο διαβήτης. Για την Νeural Therapy όμως ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν οι υποκλινικές ολιγοσυμπτωματικές ή ασυμπτωματικές φλεγμονές στην περιοχή δοντιών, γνάθων και στόματος οι οποίες είναι πολύ συχνές αν σκεφθεί κανείς τι ποσοστό του πληθυσμού έχει τερηδόνα και παθολογικές καταστάσεις που απορρέουν από αυτήν (χρόνιες φλεγμονές του πολφού, νεκρώσεις δοντιών με ή χωρίς περιακροριζικές αλλοιώσεις κλπ). Ιδιαίτερο ρόλο παίζει εδώ ο οδοντικός πολφός του ο ποίου το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από μεσεγχυματικούς ιστούς και παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά της extracellular matrix και του βασικού συστήματος ρύθμισης κατά Pischinger. Είναι προφανές ότι η παθολογία του πολφού είναι ταυτόχρονα παθολογία της extracellular matrix ικανή να επηρεάσει όλο τον οργανισμό, αλλά και κάθε θεραπευτική παρέμβαση στον πολφό επηρεάζει και τη matrix στο σύνολο της.

Πιθανά Πεδία Διαταραχής στη Στοματογναθοπροσωπική Περιοχή

Η στοματογναθοπροσωπική περιοχή παρουσιάζει για τη Neural Therapy εξαιρετικό ενδιαφέρον. Έχει υπολογιστεί πως 70-80% όλων των πεδίων διαταραχής που εντοπίζονται στην κλινική πράξη βρίσκονται στην στοματική κοιλότητα συμπεριλαμβανομένων και των δομών του λυμφατικού δακτύλιου του Waldeyer και των παραρινίων αεροφόρων κόλπων. Επίσης θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η θεραπευτική έγχυση με τοπικό αναισθητικό δεν αποτελεί πάντα την θεραπεία εκλογής στα πεδία διαταραχής της στοματογναθοπροσωπικής περιοχής. Για παράδειγμα αν το πεδίο διαταραχής εντοπίζεται στη δυσλειτουργία της κροταφογναθικής διάρθρωσης που με τη σειρά της ας υποθέσουμε ότι οφείλεται σε διαταραχή της σύγκλεισης των δοντιών (πρόωρες επαφές), τότε θα πρέπει να διορθώσουμε τη σύγκλειση με συμβατικό τρόπο. Κάποια άλλα πεδία διαταραχής όπως για παράδειγμα η χρόνια οστίτιδα της γνάθου, απαιτεί κατά κανόνα χειρουργική αντιμετώπιση. Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι διαγνωστικές εγχύσεις που γίνονται στην περιοχή των δοντιών δίνουν σε ποσοστό 30-40% ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι αν ένα δόντι ενοχοποιηθεί ως πεδίο διαταραχής, η έγχυση τοπικού αναισθητικού στην περιοχή του, δεν αλλάζει τίποτα στην κλινική εικόνα του ασθενούς. Τα ποιο συνηθισμένα πεδία διαταραχής είναι :

  • Δόντια με χρόνια πολφίτιδα
  • Δόντια με νεκρό πολφό
  • Ενδοδοντικά θεραπευμένα δόντια
  • Έγκλειστα δόντια και υπολείμματα ριζών
  • Οδοντογενείς Κύστες
  • Χρόνια Οστίτιδα της γνάθου
  • Περιοδοντίτιδα
  • Διαταραχές της Κροταφογναθικής Διάρθρωσης – Κρανιογναθικές Διαταραχές
  • Ξένα σώματα στη γνάθο
  • Εμφυτεύματα
  • Ουλές (χειρουργικές ή άλλης αιτιολογίας)
  • Οδοντιατρικά Υλικά (κυρίως βαρέα μέταλλα)
  • Ηλεκτρογαλβανισμός
  • Ιγμόρεια και παραρίνιοι κόλποι
  • Αμυδαλές

Δόντια με χρόνια πολφίτιδα

Ο οδοντικός πολφός αποτελείται από συνδετικό ιστό (θεμέλια ουσία και ινοβλάστες), αγγεία, νευρικές ίνες, λεμφαγγεία, κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και από ειδικά κύτταρα που ονομάζονται οδοντοβλάστες. Η δομή του επιτρέπει την απευθείας σύγκριση του με το βασικό σύστημα ρύθμισης κατά Pischinger. Η πολφίτιδα μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, οι σπουδαιότερες από τις οποίες είναι η τερηδόνα, θερμικά, μηχανικά, και χημικά ερεθίσματα στα οποία υποβάλλεται ο πολφός κατά την διάρκεια οδοντιατρικών εργασιών, οι  περιοδοντοπάθειες και το συγκλεισιακό τραύμα (πρόωρες επαφές). Κάθε μορφή πολφίτιδας ξεκινάει με υπεραιμία. Κλινικά μπορούμε να διακρίνουμε τις αντιστρεπτές από τις μη αντιστρεπτές μορφές πολφίτιδας. Στις αντιστρεπτές μορφές σημειώνεται ευαισθησία στο κρύο και στο γλυκό, δεν υπάρχουν ευρήματα στην ακτινογραφική απεικόνιση. Οτύπος αυτός της πολφίτιδας αντιδρά πολύ καλά στη Neural Therapy. Στις μη αντιστρεπτές μορφές ο πόνος εκδηλώνεται χωρίς πρόκληση ερεθισμάτων, μπορεί να αυξάνεται τις βραδινές ώρες, ενώ ψυχρά ερεθίσματα μειώνουν την ένταση του πόνου. Το δόντι είναι ευαίσθητο στην επίκρουση και στο μάσημα. Η ακτινογραφία μπορεί να δείξει μια διεύρυνση του περιρίζιου.

Νέκρωση του πολφού

Είναι συχνά ασυμπτωματική. Από το ιστορικό μπορούμε να δούμε αν έχει προηγηθεί οξεία ή χρόνια πολφίτιδα. Το χαρακτηριστικό της νέκρωσης είναι η πλήρης υποχώρηση του πολφικού πόνου. Ανάλογα με την ανοσολογική κατάσταση του ασθενούς είτε έχουμε την δημιουργία περιακροριζικής αλλοίωσης με το σχηματισμό κοκκιώδους ιστού είτε την δημιουργία χρόνιας οστίτιδας στην περιοχή αυτή της γνάθου. Οι καταστάσεις αυτές είναι ολιγοσυμπτωματικές ή και ασυμπτωματικές και αποτελούν τα πιο συχνά πεδία διαταραχής της στοματογναθοπροσωπικής περιοχής.

Ενδοδοντική Θεραπεία (Απονεύρωση)

Ο σπουδαιότερος στόχος του Οδοντιάτρου είναι να διαφυλάξει με κάθε τρόπο το οδοντικό όργανο. Η ενδοδοντική θεραπεία θεμελιώθηκε πάνω σε αυτό το στόχο. Όταν ο οδοντικός πολφός παρουσιάζει μια μη αντιστρεπτή φλεγμονή συνήθως σαν συνέπεια τερηδόνας ή τραύματος , τότε ενδείκνυται η αφαίρεση του πολφού και η χημικομηχανική επεξεργασία του μυλικού θαλάμου και των ριζικών καναλιών και τέλος η έμφραξη των ριζών με εμφρακτικά υλικά. Δυστυχώς όμως και παρά τις αδιαμφισβήτητες προόδους των τεχνικών της ενδοδοντίας , η ενδοδοντική θεραπεία μπορεί να αποτύχει  διότι :

  • Δεν είναι δυνατόν να απομακρυνθεί εξολοκλήρου το νεκρωτικό υλικό από το σύστημα των ριζικών σωλήνων και σωληναρίων οδοντίνης λόγω της πολύπλοκης ανατομίας των ριζικών σωλήνων (παράπλευροι ριζικοί σωλήνες) αλλά και λόγω του τεράστιου αριθμού των οδοντινοσωληναρίων.
  • Δεν είναι δυνατόν να αποστειρωθεί ένα δόντι
  • Δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί μια τέλεια έμφραξη

Σαν αποτέλεσμα αποδόμησης των πρωτεινικών στοιχείων του πολφού παράγονται ισχυρές τοξίνες όπως μερκαπτάνες, θειοαιθέρας , ινδόλη και άλλες ενώσεις που ανήκουν στην κατηγορία των πτωμαϊνών. Οι τοξίνες αυτές διαχέονται στον περιοδοντικό και ακροριζικό χώρο και από εκεί στην συστηματική κυκλοφορία.Πολύ σημαντικό ρόλο παίζει όμως και η χημική επιβάρυνση του οργανισμού από τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην ενδοδοντική θεραπεία. Πολλά από αυτά (sealers ) περιέχουν συστατικά πού είναι κυτταροτοξικά και σε ορισμένες περιπτώσεις δρούν και ως αλλεργιογόνα. Η γουταπέρκα η οποία χρησιμοποιείται σαν το κύριο υλικό έμφραξης των ριζικών σωλήνων έχει επίσης ενοχοποιηθεί λόγω της περιεκτικότητας της σε βαρέα μέταλλα όπως το κάδμιο. Ένα κριτήριο για την lege artis ενδοδοντική θεραπεία είναι και η καλή ακτινογραφική εικόνα της έμφραξης που θα πρέπει να εκτείνεται σε όλο το μήκος του ριζικού σωλήνα. Σε πολλές περιπτώσεις όμως το ακτινογραφικό ακρορίζιο δεν συμπίπτει με το ανατομικό ακρορίζιο δηλαδή το σημείο εισόδου του αγγειονευρώδους δεματίου στο δόντι, το οποίο βρίσκεται μυλικότερα. Αυτό σημαίνει ότι ένα μέρος της έμφραξης βρίσκεται στον περιακροριζικό χώρο και δημιουργεί συνθήκες φλεγμονής (αντίδραση ξένου σώματος). Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν βέβαια ότι κάθε ενδοδοντικά θεραπευμένο δόντι έχει τον χαρακτήρα πεδίου διαταραχής. Υπάρχει όμως και αυτή η πιθανότητα την οποία θα πρέπει να εξετάσει ο κλινικός ιατρός.

Έγκλειστα δόντια και υπολείμματα ριζών

Ως έγκλειστο χαρακτηρίζουμε ένα δόντι το οποίο δεν έχει ανατείλει στην στοματική κοιλότητα και καλύπτεται από τον στοματικό βλεννογόνο. Τα έγκλειστα δόντια και ιδιαίτερα οι έγκλειστοι φρονιμίτες έχουν μεγάλη παθογενετική σημασία για τη Neural Therapy. Η εμπειρία δείχνει ότι μπορεί να σχετίζονται με διαταραχές όπως κεφαλαλγία, εμβοές, παθολογία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (αυχενικό σύνδρομο), χρόνιες αμυγδαλίτιδες, κόπωση, ταχυκαρδίες, και κατάθλιψη σε νέα άτομα. Υπολείμματα ριζών μετά από μη επιτυχείς εξαγωγές εμφανίζουν επίσης πολύ μεγάλη πιθανότητα να μεταβληθούν σε πεδία διαταραχής και θα πρέπει να αντιμετωπίζονται χειρουργικά.

Χρόνια Οστίτιδα της γνάθου

Είναι γνωστή και σαν NICO (Neuralgia inducing cavitational osteonecrosis). Παλαιότερα στη γερμανική βιβλιογραφία είχε χρησιμοποιηθεί και ο όρος υπολειπόμενη οστίτιδα (Restostitis). Πρόκειται για μια κατά κανόνα σιωπηλή υποκλινική τοπική φλεγμονή στο εσωτερικό της γνάθου η οποία προκαλεί μαλάκυνση του σπογγώδους και σε ορισμένες περιπτώσεις και του φλοιώδους οστού της γνάθου. Δεν υπάρχει σαφής ακτινολογική εικόνα. Η χρόνια οστίτιδα της γνάθου δεν θα πρέπει να συγχέεται με την κλασσική οστεομυελίτιδα της γνάθου. Παρόλο που η χρόνια οστίτιδα της γνάθου δεν έχει γίνει δεκτή από όλους σαν ξεχωριστή νοσολογική οντότητα και οι υπερασπιστές της έχουν δεχθεί έντονη κριτική, εντούτοις είναι μια πραγματικότητα που δεν πρέπει να αγνοηθεί. Η αντιμετώπιση της είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική.

Περιοδοντίτιδα

Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη νόσο των περιοδοντικών ιστών. Όλο και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα θεμελιώνουν την σχέση της χρόνιας περιοδοντίτιδας ως παράγοντα κινδύνου με ορισμένα συστηματικά νοσήματα όπως καρδιαγγειακά νοσήματα (δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, εμφράγματα, εγκεφαλικά), σακχαρώδη διαβήτη αλλά και με επιπλοκές στην εγκυμοσύνη. Πρόκειται για μια νοσολογική οντότητα με χαρακτήρα πεδίου διαταραχής αλλά και λοιμογόνου εστίας την οποία αναγνωρίζει και η συμβατική ιατρική ως τέτοια. Η αντιμετώπιση της γίνεται με συμβατικό τρόπο (περιοδοντολογική θεραπεία), η Neural Therapy μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά. Η βελτίωση της αιμάτωσης και οξυγόνωσης των ιστών που επιτυγχάνεται με την έγχυση, καθώς και η αντιφλεγμονώδης δράση των τοπικών αναισθητικών βελτιώνουν τους μηχανισμούς αυτορρύθμισης και ομοιόστασης του πάσχοντος και επιταχύνουν την θεραπεία.

Διαταραχές της Κροταφογναθικής Διάρθρωσης (ΚΓΔ)

Ο όρος κροταφογναθικές διαταραχές είναι συνώνυμος με τον όρο κρανιογναθικές διαταραχές και είναι ένας γενικός όρος που εμπεριέχει κλινικά προβλήματα που αφορούν στους περικρανιακούς μύες και ιδιαίτερα στους μασητήριους μύες, την κροταφογναθική διάρθρωση και τις σχετιζόμενες με αυτήν δομές ή και τα δύο. Παρότι παλαιότερα χρησιμοποιήθηκε ευρέως  ο όρος σύνδρομο της κροταφογναθικής, η σύγχρονη έρευνα υποστηρίζει την άποψη ότι οι κροταφογναθικές διαταραχές (TMD) είναι clusters σχετιζόμενων διαταραχών του στοματογναθικού συστήματος με πολλά κοινά συμπτώματα. Επειδή τα συμπτώματα αυτά δεν περιορίζονται πάντα στην περιοχή της ΚΓΔ είναι ίσως πιο δόκιμο να χρησιμοποιούμε τον όρο κρανιογναθικές διαταραχές. Να θυμίσουμε ότι ως «σύνδρομο» ορίζεται ως κλινική εικόνα με την ίδια σχεδόν πάντοτε συμπτωματολογία της οποίας όμως η αιτιολογία ή η παθογένεια ή και τα δύο είναι άγνωστες ,αμφίβολες, πολλαπλές, ή εν μέρει γνωστές. Σημείο είναι κάθε κλινικό εύρημα που σχετίζεται με  τις κρανιογναθικές διαταραχές. Σύμπτωμα είναι κάθε σημείο το οποίο συνειδητοποιεί και αναφέρει ο ασθενής στον ιατρό του. Τα συνηθέστερα συμπτώματα των κρανιογναθικών διαταραχών είναι ο πόνος στην περιοχή των μασητηρίων μυών και της ΚΓΔ, μειωμένη διάνοιξη του στόματος, επιφάνειες αποτριβής των δοντιών, οδονταλγίες, ωταλγίες και κεφαλαλγίες. Η μυική συμπτωματολογία των διαταραχών της ΚΓΔ περιλαμβάνει και τους μύες του αυχένα διότι οι μύες αυτοί είναι μέρη των μυοκινητικών αλυσίδων που ξεκινούν από την περιοχή της ΚΓΔ και καταλήγουν στον αυχένα. Όλο το μυικό μας σύστημα είναι οργανωμένο με την μορφή μυοκινητικών αλυσίδων. Αυτό σημαίνει οτι ο κανένας μύς δεν είναι αυτόνομα ενεργός αλλά οτι χρειάζεται πάντα η συνέργεια πολλών μυών για να εκτελεσθεί μια σύνθετη κίνηση. Οι μυοκινητικές αλυσίδες ενεργοποιούνται ήδη κατά την εμβρυική ζωή όπου εξυπηρετούν την εκτέλεση των πρώτων αρχέγονων προγραμμάτων κίνησης. Επειδή όμως και ο μυικός τόνος ακολουθεί την κινητική αλυσίδα κάθε διαταραχή εμφανίζει συμπτωματολογία σε όλη την κινητική αλυσίδα. Ιδιαίτερη σημασία παρουσιάζουν οι υπινιακοί μύες που συνδέονται με το Α1 και Α2 νευροτόμιο. Είναι γνωστό ότι οι αυτόχθονες βαθείς υπινιακοί μύες ρυθμίζουν τις κινήσεις της κεφαλής και του αυχένα μέσω του συστήματος α και γ κινητικών νευρώνων. Οι μύες αυτοί παρουσιάζουν μια εξαιρετική πυκνότητα μυικών ατράκτων στην μάζα τους .Η λειτουργία τους μας επιτρέπει να τους δούμε περισσότερο σαν ευαίσθητα αισθητήρια όργανα που επηρεάζουν τον τόνο όλης της σπονδυλικής στήλης και λιγότερο σαν μύες. Οι σχέσεις τους με το τρίδυμο και τελικά με την κροταφογναθική  αν θυμηθούμε τον μικτό τριδυμοαυχενικό πυρήνα είναι προφανείς. Ήδη  από την δεκαετία του 1960 γίνεται λόγος για την σπονδυλική μονάδα σαν την μικρότερη μορφολειτουργική οντότητα της σπονδυλικής στήλης. Αποτελείται από το κάτω ήμισυ του άνω σπονδύλου, το άνω ήμισυ του κάτω σπονδύλου, τις μεταξύ τους μικρές αρθρώσεις, τον μεσοσπονδύλιο δίσκο καθώς και τους συνδέσμους και μύες που προσφύονται εκεί. Διαταραχή έστω και μιας σπονδυλικής μονάδας μπορεί να επηρεάσει όλες τις υπόλοιπες, αλλά αυτό που έχει εξίσου μεγάλη σημασία είναι ότι κάθε σπονδυλική μονάδα βρίσκεται στο κέντρο της αυτορρύθμισης του οργανισμού έχοντας αμφίδρομη σχέση με όλες σχεδόν τις δομές και τα συστήματα που συμμετέχουν στην αυτορρύθμιση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την άνω αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης που εκτός των άλλων λόγω των κινήσεων που επιτρέπει είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιβίωση. Θα μπορούσαμε όμως για τους ίδιους λόγους να θεωρήσουμε και την ΚΓΔ  σαν μια ιδιαίτερης μορφής σπονδυλική μονάδα. Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία οι διαταραχές της σύγκλεισης των δοντιών, το τραύμα, το ψυχοκοινωνικό stress και οι διάφορες παραλειτουργίες όπως ο βρυγμός (bruxism) είναι από τις σπουδαιότερες αιτίες πρόκλησης κρανιογναθικών διαταραχών και θα πρέπει αντιστοίχως να αντιμετωπίζονται. Σημαντικό είναι να κρατήσουμε στη μνήμη μας ότι οι διαταραχές της ΚΓΔ μπορεί να πάρουν χαρακτήρα πεδίου διαταραχής επηρεάζοντας άλλες δομές που δεν σχετίζονται  οπωσδήποτε μεταμερικά , όπως για παράδειγμα διαταραχές της σύγκλεισης μπορούν να προκαλέσουν υποκινητικές δυσλειτουργίες στην ιερολαγόνια άρθρωση.

Ξένα σώματα στη γνάθο

Συνήθως πρόκειται για οδοντιατρικά υλικά τα οποία καταλήγουν στη γνάθο στα πλαίσια οδοντιατρικής θεραπείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα υλικά που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της ενδοδοντικής θεραπείας, τα οποία μπορεί να διαφύγουν από το ακρορίζιο του δοντιού και να καταλήξουν στους περιακροριζικούς ιστούς και στη γνάθο ή να τοποθετηθούν σκόπιμα εκεί (π.χ. ακροριζεκτομή με ανάστροφη έμφραξη αμαλγάματος). Η ανοσολογική αντίδραση στο ξένο σώμα μπορεί να προσδώσει χαρακτήρα πεδίου διαταραχής

Εμφυτεύματα

Η σύγχρονη Οδοντιατρική δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την εμφυτευματολογία. Το υλικό εκλογής στα εμφυτεύματα είναι το τιτάνιο εξαιτίας της μεγάλης του αντοχής σε θραύση,  το σχετικά μικρό βάρος του και την πολύ καλή αντοχή του στη διάβρωση. Η καλή βιοσυμβατότητα του τιτανίου οφείλεται στο γεγονός ότι το υλικό αυτό έχει την ικανότητα να σχηματίζει με την παρουσία οξυγόνου ένα αδρανές στρώμα οξειδίου πάνω στο οποίο εναποτίθεται οστούν ιδιαίτερα σε αδρές επιφάνειες. Οι μικρο-κινήσεις όμως που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της φόρτισης των εμφυτευμάτων μεταξύ εμφυτεύματος και οστού, έχουν σαν αποτέλεσμα την αποκόλληση μέρους του οξειδίου προς τους περιβάλλοντες ιστούς (διάβρωση τριβής). Επιπρόσθετα η διάβρωση των μετάλλων γενικά εξαρτάται από το pH του περιβάλλοντος και από την ηλεκτροχημική διαφορά δυναμικού. Ιδιαίτερη σημασία έχει το όξινο περιβάλλον σε περιοχές φλεγμονής ή σε περιοχές διαταραχών οξεοβασικής ισορροπίας (λανθάνουσα οξέωση). Σε αυτά τα περιβάλλοντα ελαττώνεται το στρώμα του οξειδίου και δημιουργούνται υποξείδια που διαχέονται στους περιβάλλοντες ιστούς. Υπάρχουν επίσης αναφορές σύμφωνα με τις οποίες ανιχνεύεται τιτάνιο σε περιοχικούς λεμφαδένες μετά την τοποθέτηση εμφυτευμάτων στη γνάθο.  Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ούτε και το τιτάνιο δεν έχει 100% αντίσταση στη διάβρωση, και άρα είναι σε θέση να επιβαρύνει το βασικό σύστημα ρύθμισης. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι το τιτάνιο όπως και άλλα μέταλλα συνδέεται με την παραγωγή προφλεγμονωδών κυταρροκινών, οι οποίες μπορούν υπο προϋποθέσεις να προσδώσουν στην περιοχή χαρακτήρα πεδίου διαταραχής. Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι θα πρέπει να παραιτηθούμε από τα πλεονεκτήματα και τις λύσεις που προσφέρει η σύγχρονη εμφυτευματολογία. Θα πρέπει όμως να μην ξεχνάμε ότι δεν αντιδρούν όλοι οι οργανισμοί με τον ίδιο τρόπο, και να αποφεύγουμε την τοποθέτηση εμφυτευμάτων σε άτομα με χρόνια νοσήματα και επιβαρύνσεις του βασικού συστήματος ρύθμισης.

Ουλές

Ανεξάρτητα από την μορφολογία μιας οποιασδήποτε ουλής (από φυσιολογική έως χηλοειδές), ή της υποκειμενικής αίσθησης του πάσχοντος (φαγούρα, τράβηγμα, αλλαγή αίσθησης με αλλαγές του καιρού), κάθε ουλή μπορεί να έχει χαρακτήρα πεδίου διαταραχής ακόμα και αν είναι τελείως ασυμπτωματική και δεν τραβάει  την προσοχή μας. Εκτός από τις εξωτερικές ουλές στην περιοχή του τριδύμου, έχουμε και ουλές στην στοματογναθική περιοχή συνήθως ως αποτέλεσμα χειρουργικών επεμβάσεων ή /και ατυχημάτων. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι ουλές μετά από ακροριζεκτομή, χειρουργική αφαίρεση έγκλειστων δοντιών, καθώς και όλες οι ουλές που δημιουργήθηκαν μετά από επούλωση κατά δεύτερο σκοπό. Επίσης δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τις ουλές μετά από αμυδαλεκτομή.

Οδοντιατρικά Υλικά – Βαρέα Μέταλλα

Όλα σχεδόν τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην Οδοντιατρική είναι σε θέση να επιβαρύνουν το βασικό σύστημα ρύθμισης. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένα υλικό που να είναι 100% βιοσυμβατό. Από τα πολλά είδη υλικών που χρησιμοποιούνται στις οδοντιατρικές επανορθωτικές εργασίες θα θέλαμε να σταθούμε στα μέταλλα και ιδιαίτερα στα κράματα που περιέχουν βαρέα μέταλλα και στο αμάλγαμα το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως στα σφραγίσματα.